मयत हिंदू स्त्रिचे मृत्यूपत्र
वाचा : हिंदू उत्तराधिकार अधिनियम-१९५६, कलम १४ ; हिंदू उत्तराधिकार (महाराष्ट्र सुधारणा) कायदा १९९४, कलम २९-क ; हिंदू उत्तराधिकार (सुधारणा) अधिनियम-२००५ ; महाराष्ट्र जमीन महसूल अधिनियम १९६६, कलम १४९ व १५०.
समज : हिंदू स्त्रीला मृत्युपत्र करून तिच्या संपत्तीची विल्हेवाट लावण्याचा कायदेशीर अधिकार नाही.
कायदा: हिंदू उत्तराधिकार अधिनियम-१९५६, कलम १४ अन्वये हिंदू स्त्रिच्या मालमत्तेची व्याख्या खालील प्रमाणे केलेली आहे.
- हिंदू उत्तराधिकार अधिनियम,१९५६ अंमलात येण्यापूर्वी किंवा नंतर, हिंदू स्त्रिची, तिच्या कब्जात असलेली कोणतीही संपत्ती, मग अशी मालमत्ता तिला विवाहापूर्वी किंवा नंतर वारसाहक्काने, मृत्यूपत्रिय दानाने, वाटणीमध्ये पोटगी म्हणून, नातलगांकडून मिळालेली असो किंवा तिने अशी मालमत्ता स्वत:च्या कौशल्याने, परिश्रमाने किंवा एखादी संपत्ती दान म्हणून, मृत्युपत्रान्वये, इतर कोणत्याही लेखान्वये, दिवाणी न्यायालयाच्या हुकूमनाम्यान्वये, आदेशान्वये किंवा एखाद्या निवाड्यान्वये संपादित केली गेली असेल किंवा अन्य कोणत्याही मार्गाने संपादित केलेली असो, अशी संपत्ती, हिंदू स्त्री संपूर्ण स्वामी म्हणून धारण करील, मर्यादित स्वामी म्हणून नव्हे.'
- हिंदू उत्तराधिकार (महाराष्ट्र सुधारणा) कायदा १९९४, कलम २९-क-(दोन) अन्वये हिंदू कुटुंबामधील कन्या, मिळकतीतील वाटणीच्या वेळेस पुत्राला वाटून देण्यात येत असलेल्या हिस्स्याइतका हिस्सा मिळण्यास पात्र आहे.
- हिंदू उत्तराधिकार (महाराष्ट्र सुधारणा) कायदा १९९४, कलम २९-क-(तीन) अन्वये उपरोक्त प्रमाणे हिस्सा मिळालेली स्त्री, त्या हिस्स्याबाबत मृत्यूपत्रद्वारे किंवा अन्य प्रकारे अशा मिळकतीची विल्हेवाट सुध्दा लावू शकते.
- हिंदू उत्तराधिकार (सुधारणा) अधिनियम-२००५ अन्वये हिंदू उत्तराधिकार अधिनियम- १९५६ च्या कलम ६ मध्ये सुधारणा करुन हिंदू उत्तराधिकार (सुधारणा) अधिनियम-२००५ कलम ६(१)(ब) अन्वये सहदायिकीतील मालमत्तेमध्ये मुलीला पुत्राप्रमाणेच सर्व अधिकार असतील.
- हिंदू उत्तराधिकार (सुधारणा) अधिनियम-२००५ कलम ६(१)(क) अन्वये सहदायिकीतील मालमत्तेमध्ये कन्येलाही पुत्राप्रमाणेच सर्व अधिकार, दायित्वे, प्राप्त होतील.
या प्रकारच्या कायदेशीर तरतुदी आहेत. त्यामुळे कोणतीही हिंदू स्त्री, मृत्युपत्र करून तिच्या संपत्तीची विल्हेवाट लावण्यास सक्षम आहे हे स्पष्ट होते.